Tham gia bảo hiểm nhân thọ là một cam kết dài hạn, có thể kéo dài từ 10 đến 25 năm hoặc lâu hơn. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít người sau một thời gian tham gia lại muốn huỷ hợp đồng. Lý do có thể đến từ việc tư vấn thiếu trung thực, không còn khả năng tài chính, kỳ vọng sai lệch, hoặc đơn giản là không còn niềm tin vào công ty bảo hiểm hoặc sản phẩm đang dùng.

Tuy nhiên, huỷ hợp đồng bảo hiểm không phải là một quyết định nên thực hiện theo cảm xúc nhất thời. Nó kéo theo nhiều hậu quả tài chính, ảnh hưởng đến quyền lợi bảo vệ và cả các kế hoạch tài chính dài hạn của bạn. Vậy huỷ hợp đồng bảo hiểm thì điều gì xảy ra? Cùng phân tích rõ trong từng trường hợp dưới đây.

1. Bạn có quyền huỷ hợp đồng – nhưng không phải lúc nào cũng “dễ thở”

Theo Luật Kinh doanh bảo hiểm Việt Nam 2022, người mua bảo hiểm hoàn toàn có quyền chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, bạn cần phân biệt rõ thời điểm huỷ để hiểu được những quyền lợi và rủi ro đi kèm:

✅ Trong vòng 21 ngày từ ngày nhận hợp đồng (gọi là “thời gian cân nhắc”): bạn có quyền huỷ hợp đồng và nhận lại 100% số tiền đã đóng, trừ đi các chi phí y tế (nếu có). Đây là thời điểm huỷ ít rủi ro nhất.

✅ Sau thời gian cân nhắc: nếu bạn huỷ, chỉ nhận lại “giá trị hoàn lại”, và số tiền này rất thấp hoặc gần như bằng 0 trong 2–3 năm đầu.

📌 Ví dụ: Bạn đóng 20 triệu/năm cho hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đã đóng được 2 năm (tổng 40 triệu). Nếu huỷ vào năm thứ 2, có thể bạn chỉ nhận lại từ 2 – 5 triệu đồng tùy vào sản phẩm, thậm chí là không nhận lại gì nếu chưa đủ điều kiện hoàn lại.

2. Giá trị hoàn lại là gì? Vì sao “huỷ là mất”?

Giá trị hoàn lại là số tiền bạn sẽ nhận được nếu huỷ hợp đồng trước thời hạn kết thúc hợp đồng. Con số này được xác định dựa trên loại hợp đồng, số năm bạn đã đóng và các chi phí đã phát sinh.

Trong các năm đầu tiên, phần lớn phí bảo hiểm bạn đóng sẽ được dùng để:

• • Chi trả phí ban đầu (chi phí phát hành hợp đồng)

  • Trả hoa hồng cho đại lý

  • Trích phí quản lý hợp đồng

  • Và phí rủi ro bảo vệ (ví dụ: rủi ro tử vong)

Do đó, phần tiền thực sự được tích luỹ gần như bằng 0 trong vài năm đầu tiên. Chính vì vậy, khi bạn huỷ, công ty bảo hiểm không thể trả lại đủ số tiền bạn đã đóng.

📌 Ví dụ: Một hợp đồng bảo hiểm liên kết chung có giá trị hoàn lại bắt đầu từ năm thứ 3. Trong năm thứ 1 và 2, giá trị này bằng 0. Nếu bạn huỷ hợp đồng vào năm thứ 2, bạn sẽ mất toàn bộ số tiền đã đóng (trừ khi có điều khoản khác trong hợp đồng).

3. Những lý do phổ biến khiến khách hàng huỷ hợp đồng

Không phải ai huỷ bảo hiểm cũng vì hiểu rõ. Nhiều trường hợp là vì thiếu kiến thức, bị “hụt hẫng” do kỳ vọng quá cao hoặc mua theo lời hứa của người thân/tư vấn viên chứ chưa thật sự hiểu sản phẩm. Dưới đây là một số lý do thường gặp:

• • Khó khăn tài chính: không còn khả năng duy trì mức phí hàng năm.

  • Kỳ vọng sai lệch: tưởng rằng bảo hiểm sinh lời cao như đầu tư ngân hàng hoặc chứng khoán.

  • Bị tư vấn sai sự thật: ví dụ, được hứa “đóng 10 năm, nhận lại gấp đôi”.

  • Không còn tin tưởng công ty bảo hiểm hoặc tư vấn viên.

  • Thay đổi kế hoạch tài chính, chuyển hướng đầu tư khác.

Tuy nhiên, trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, bạn nên hiểu rõ hậu quả tài chính, đồng thời xem xét các lựa chọn thay thế hợp lý hơn việc huỷ ngang.

4. Huỷ hợp đồng có phải là cách duy nhất?

Không phải lúc nào cũng cần huỷ hợp đồng ngay lập tức. Có nhiều cách “cứu vãn” hợp đồng bảo hiểm nếu bạn chỉ gặp khó khăn tạm thời hoặc chưa thực sự hiểu rõ quyền lợi của mình:

✅ Chuyển đổi hình thức đóng phí: Từ năm sang quý hoặc tháng để giảm áp lực tài chính.

✅ Giảm mức phí hoặc quyền lợi: Giúp phù hợp hơn với khả năng chi trả của bạn mà vẫn duy trì được bảo vệ cơ bản.

✅ Tạm dừng đóng phí: Một số sản phẩm cho phép ngừng đóng phí một thời gian nếu giá trị tài khoản còn đủ để chi trả phí rủi ro.

✅ Chuyển đổi sản phẩm: Nếu sản phẩm hiện tại không phù hợp, bạn có thể yêu cầu công ty bảo hiểm chuyển sang sản phẩm khác, ít rủi ro hoặc linh hoạt hơn.

Huỷ hợp đồng bảo hiểm – quyết định tài chính không nên vội vàng

Huỷ hợp đồng bảo hiểm là quyền của bạn, nhưng đây là một quyết định nghiêm túc, cần cân nhắc kỹ lưỡng. Việc huỷ ngang có thể khiến bạn mất gần hết số tiền đã đóng, và mất luôn quyền bảo vệ tài chính đã thiết lập trước đó.

Trước khi huỷ, hãy tự hỏi:

• • Bạn đã hiểu rõ giá trị hoàn lại chưa?

  • Có cách nào khác để điều chỉnh hợp đồng thay vì huỷ?

  • Việc huỷ này có ảnh hưởng đến kế hoạch tài chính dài hạn của bạn không?

🎯 Nếu bạn chưa chắc chắn, hãy trao đổi với một chuyên viên bảo hiểm có chuyên môn và trung thực, hoặc yêu cầu công ty bảo hiểm cung cấp bảng minh hoạ giá trị hoàn lại để có quyết định chính xác.

Đừng dựa vào cảm tính và cảm xúc khi đưa ra quyết định!