Khi “gửi tiết kiệm” hóa ra là “mua bảo hiểm”

Tại các ngân hàng hiện nay, không ít khách hàng đã rơi vào tình huống bất ngờ: Họ đến để gửi tiết kiệm, nhưng vài tháng hoặc vài năm sau mới phát hiện mình đang sở hữu một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Tình huống này không hiếm. Và đa phần những người vướng vào đều không hề cố ý. Việc này không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn làm mất lòng tin vào cả ngân hàng và ngành bảo hiểm.

Sự nhầm lẫn này xuất phát từ đâu? Có phải do khách hàng không đọc kỹ? Hay do cách tư vấn không minh bạch?

1. Mô hình Bancassurance – Gốc rễ của vấn đề

Bancassurance là hình thức hợp tác giữa ngân hàng và công ty bảo hiểm, cho phép ngân hàng phân phối các sản phẩm bảo hiểm ngay tại quầy giao dịch. Về lý thuyết, đây là một mô hình tiện lợi, khi khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận các sản phẩm bảo hiểm ngay khi đến giao dịch tài chính. Tuy nhiên, chính mô hình này lại tạo ra một khoảng “xám” trong quá trình tư vấn. Nhiều nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu bán bảo hiểm, trong khi kỹ năng tư vấn hoặc hiểu biết pháp lý còn hạn chế.

Hiện nay, nhiều ngân hàng hợp tác với công ty bảo hiểm qua mô hình bancassurance. Nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu bán bảo hiểm và hưởng hoa hồng cao. Chính vì vậy, trong quá trình tư vấn, một số nhân viên gợi ý sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như một “kênh tiết kiệm” dài hạn, khiến khách hàng nhầm lẫn.

📌 Ví dụ 1: Anh X, 55 tuổi, mang 200 triệu đồng đến ngân hàng để gửi tiết kiệm kỳ hạn 5 năm. Nhân viên tư vấn: “Sản phẩm này vừa có bảo vệ, vừa có lãi cao hơn gửi thường.” Anh đồng ý ký vì tin tưởng. 3 năm sau, anh cần tiền, đến rút thì được thông báo: “Đây là hợp đồng bảo hiểm, không thể rút sớm mà không mất phí.” Anh sốc vì chưa từng nghĩ mình đã mua bảo hiểm.

📌 Ví dụ 2: Chị X đến ngân hàng gửi 100 triệu đồng kỳ hạn 5 năm. Nhân viên nói sẽ “được bảo vệ và có lãi suất tốt hơn gửi thường”. Sau 2 năm, chị cần rút tiền thì được báo “phải hủy hợp đồng bảo hiểm” và chỉ nhận lại 20 triệu đồng – lỗ nặng.

2. Tư vấn mơ hồ, cố tình lờ đi khái niệm “bảo hiểm”

Một trong những lý do khiến khách hàng nhầm lẫn là do cách tư vấn dùng từ mơ hồ, không rõ ràng. Các nhân viên thường giới thiệu sản phẩm bảo hiểm dưới dạng: “Giải pháp tiết kiệm thông minh”, “đầu tư an toàn có bảo vệ”, hoặc “tiết kiệm lãi suất cao có bảo hiểm đi kèm”. Việc cố tình không nhấn mạnh đây là hợp đồng bảo hiểm nhân thọ dài hạn khiến khách hàng tưởng rằng đây chỉ là một hình thức gửi tiết kiệm thông thường có thêm tiện ích.

Trong nhiều trường hợp, tư vấn viên không nói rõ đây là hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, mà chỉ giới thiệu:

• • “Đây là sản phẩm tiết kiệm lãi cao”

  • “Sau 10 năm sẽ nhận cả vốn và lời”

  • “Tiện lợi như gửi ngân hàng thôi, có thêm quyền lợi bảo vệ”

Người nghe không được giải thích cụ thể về điều khoản loại trừ, nghĩa vụ đóng phí nhiều năm, và quyền rút tiền có hạn chế — nên vô tình ký vào hợp đồng mà không biết mình mua bảo hiểm.

3. Tâm lý tin tưởng và sự chủ quan của khách hàng

Nhiều người dân, đặc biệt là trung niên và cao tuổi, có tâm lý tin tưởng tuyệt đối vào ngân hàng.Trong môi trường ngân hàng, khách hàng thường bận rộn, thiếu thời gian, hoặc đặt niềm tin vào nhân viên giao dịch. Khi một giao dịch viên ngân hàng tư vấn, họ dễ dàng tin tưởng và ký mà không đọc kỹ. Mặt khác, do hợp đồng bảo hiểm thường dày mấy chục trang, kèm bảng minh họa dày đặc con số, nhiều khách hàng không hiểu nội dung nên bỏ qua và ký theo hướng dẫn.

Nếu không chủ động yêu cầu được giải thích chi tiết, nhiều người chỉ lướt qua và ký tên theo hướng dẫn, không ý thức rằng họ đang ràng buộc vào một hợp đồng tài chính dài hạn.

📌 Ví dụ: Một cô bác lớn tuổi được mời gửi tiết kiệm “lãi cao”, nhân viên in ra hợp đồng hơn 50 trang, nói “đây chỉ là thủ tục, bác ký chỗ này là xong.” Kết quả: bác ký hợp đồng bảo hiểm 10 năm.

4. Hệ quả: Mất tiền, mất niềm tin

Khi phát hiện mình đã mua bảo hiểm thay vì gửi tiết kiệm, khách hàng rơi vào tình trạng khó xử. Họ không thể rút lại toàn bộ số tiền đã đóng vì hợp đồng bảo hiểm thường có phí hủy rất cao trong 5–10 năm đầu.

Có nhiều trường hợp sau 1–2 năm, nhiều khách hàng mới nhận ra hợp đồng không giống “gửi tiết kiệm”. Khi muốn rút tiền, họ bị:

• • Phí hủy cao

  • Hoàn lại rất ít tiền (nếu có)

  • Không còn quyền lợi bảo hiểm sau khi hủy

Nhiều người mất 70–90% số tiền đã đóng. Hệ quả là họ cảm thấy bị lừa, mất niềm tin vào bảo hiểm và cả ngân hàng.

5. Làm gì để tránh rơi vào “bẫy hiểu nhầm”?

✅ Yêu cầu được giải thích rõ ràng: Sản phẩm là tiết kiệm hay bảo hiểm? Có đóng phí định kỳ không? Có rút giữa chừng được không?

✅ Xem bảng minh họa quyền lợi: Nếu có bảng này và có quyền lợi tử vong/bệnh hiểm nghèo → chắc chắn là bảo hiểm.

✅ Hỏi về thời hạn hợp đồng và phí đóng: Nếu phải đóng 5–15 năm, không rút sớm được → KHÔNG phải tiết kiệm thông thường.

✅ Đọc kỹ hợp đồng trước khi ký: Bạn có quyền mang hợp đồng về nhà xem kỹ. Theo luật, bạn có 21 ngày cân nhắc, nếu không đồng ý thì có thể hủy hợp đồng và nhận lại phí.

✅ Không ngại từ chối: Nếu không hiểu rõ, đừng ký. Mất một cơ hội đầu tư tốt còn hơn bị ràng buộc 10–20 năm không lối thoát.

Tỉnh táo và chủ động là cách bảo vệ chính mình

Không phải bảo hiểm sai, cũng không phải gửi tiết kiệm tốt hơn bảo hiểm. Vấn đề nằm ở việc tư vấn không rõ ràng và người mua không được thông tin đầy đủ. Trước bất kỳ sản phẩm tài chính nào, đặc biệt là tại ngân hàng, bạn nên hỏi cho rõ — đừng ngại!

Trong thời đại tài chính số hóa, sự chủ động và hiểu biết là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân. Không ai có thể ép bạn mua một sản phẩm mà bạn không muốn — trừ khi bạn không hiểu mình đang ký gì. Một chữ ký có thể khiến bạn bị ràng buộc 10–20 năm, nên hiểu rõ trước khi ký là quyền lợi chính đáng nhất của bạn.

Vì vậy, hãy tỉnh táo, đặt câu hỏi và dành thời gian đọc kỹ!