Khi tham gia bảo hiểm, bạn không thể tùy ý mua cho bất kỳ ai hay bất kỳ tài sản nào. Luật và nguyên tắc bảo hiểm yêu cầu phải tồn tại một khái niệm quan trọng: “quyền lợi có thể được bảo hiểm” (insurable interest).

Nếu không có quyền lợi này, hợp đồng bảo hiểm có thể bị vô hiệu ngay cả khi đã đóng phí đầy đủ. Vậy quyền lợi có thể được bảo hiểm là gì, tại sao lại quan trọng, và làm thế nào để xác định đúng? Hãy cùng tìm hiểu nhé.

1. Khái niệm quyền lợi có thể được bảo hiểm

Quyền lợi có thể được bảo hiểm (Insurable Interest) là mối quan hệ về mặt pháp lý hoặc tài chính giữa bên mua bảo hiểm và đối tượng được bảo hiểm. Nói một cách đơn giản, đó là khi sự an toàn, sức khỏe, hoặc giá trị của đối tượng bảo hiểm (con người hoặc tài sản) có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của người mua bảo hiểm.

Mục đích của nguyên tắc này là để ngăn chặn việc trục lợi từ bảo hiểm. Một người không thể mua bảo hiểm cho một đối tượng mà họ không có bất kỳ mối quan hệ hay lợi ích nào.

📌 Ví dụ:

• • Cha mẹ mua bảo hiểm sức khỏe cho con (quyền lợi về tình cảm, pháp lý).

  • Chủ nhà mua bảo hiểm cháy nổ cho căn nhà của mình (quyền lợi về tài sản).

2. Các loại quyền lợi có thể được bảo hiểm

Quyền lợi có thể được bảo hiểm được phân chia tùy thuộc vào loại hình bảo hiểm:

1. Bảo Hiểm Con Người (Nhân Thọ, Sức Khỏe)

Trong bảo hiểm con người, quyền lợi có thể được bảo hiểm là mối quan hệ gắn bó, thân thiết giữa người mua bảo hiểm và người được bảo hiểm. Theo quy định của pháp luật, người mua bảo hiểm có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với:

✅️ Bản thân người mua bảo hiểm: Bạn có quyền mua bảo hiểm cho chính mình.

✅️ Vợ, chồng, cha, mẹ, con: Mối quan hệ ruột thịt, hôn nhân hợp pháp.

✅️ Anh, chị, em ruột: Mối quan hệ huyết thống.

✅️ Người có quan hệ nuôi dưỡng, cấp dưỡng: Ví dụ, bạn có thể mua bảo hiểm cho một người phụ thuộc vào bạn về mặt tài chính.

✅️ Người có quyền lợi tài chính hoặc quan hệ lao động: Chẳng hạn, một công ty có thể mua bảo hiểm cho các nhân viên chủ chốt của mình.

✅️ Người khác với sự đồng ý bằng văn bản: Với bảo hiểm sức khỏe, bạn có thể mua cho một người khác nếu họ đồng ý bằng văn bản.

📌 Ví dụ: Chị X mua bảo hiểm sức khỏe cho con trai 5 tuổi. Khi con trai chị bị ốm, chị X phải chịu trách nhiệm về mặt tài chính và tinh thần. Do đó, chị X có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với con trai mình. Ngược lại, chị X không thể mua bảo hiểm cho một người lạ mà không có mối quan hệ gì với mình.

2. Bảo Hiểm Tài Sản (Phi Nhân Thọ)

Trong bảo hiểm tài sản, quyền lợi có thể được bảo hiểm là mối quan hệ về quyền sở hữu, chiếm hữu, sử dụng hoặc trách nhiệm tài chính đối với tài sản.

✅ Quyền sở hữu: Bạn mua bảo hiểm cho chiếc xe ô tô hoặc ngôi nhà của chính mình.

✅️ Quyền chiếm hữu, sử dụng: Bạn thuê một căn nhà và mua bảo hiểm cho căn nhà đó. Nếu căn nhà bị cháy, bạn sẽ bị thiệt hại về tài chính (phải bồi thường cho chủ nhà hoặc mất đi nơi ở).

✅️ Trách nhiệm dân sự: Bạn lái xe gây ra tai nạn. Bạn có trách nhiệm bồi thường cho người bị thiệt hại, do đó bạn có quyền mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự để bảo vệ mình.

📌 Ví dụ: Anh X mượn xe của bạn để đi công tác. Mặc dù anh X không phải là chủ sở hữu, nhưng nếu chiếc xe bị hư hỏng, anh X sẽ phải chịu trách nhiệm đền bù. Vì vậy, anh X có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với chiếc xe đó.

3. Vì sao nguyên tắc này quan trọng?

Nguyên tắc quyền lợi có thể được bảo hiểm là nền tảng của hợp đồng bảo hiểm. Nếu người mua không có quyền lợi này, hợp đồng bảo hiểm sẽ bị vô hiệu. Điều này đảm bảo rằng:

• • Mọi hợp đồng bảo hiểm đều có cơ sở pháp lý và đạo đức.

  • Hạn chế tối đa các hành vi trục lợi, cố tình gây thiệt hại để nhận tiền bồi thường.

  • Bảo vệ sự công bằng và tính bền vững của thị trường bảo hiểm.

Tóm lại, trước khi tham gia bảo hiểm, bạn cần xác định rõ mình có quyền lợi có thể được bảo hiểm đối với đối tượng nào. Điều này giúp bạn đảm bảo hợp đồng hợp lệ và bảo vệ quyền lợi của mình một cách tốt nhất.

Hãy luôn là người tham gia bảo hiểm thông thái

Quyền lợi có thể được bảo hiểm là nền tảng pháp lý để xác định tính hợp lệ của hợp đồng bảo hiểm. Nó đảm bảo bảo hiểm được sử dụng đúng mục đích: bảo vệ trước rủi ro, không phải để trục lợi.

Để tránh rủi ro pháp lý, khi tham gia bảo hiểm, bạn cần:

✅️ Luôn xác lập quan hệ hợp pháp trước khi mua bảo hiểm cho người khác

✅️ Hiểu quy định về thời điểm quyền lợi bảo hiểm phải tồn tại.

✅️ Khai báo trung thực về mối quan hệ với đối tượng được bảo hiểm

Vì bảo hiểm chỉ thực sự có ý nghĩa khi được xây dựng trên nền tảng quyền lợi hợp pháp và minh bạch.