Trong thị trường bảo hiểm hiện nay, người tiêu dùng thường xuyên tiếp xúc với các nhân viên tư vấn bảo hiểm, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ người mình đang làm việc cùng là “đại lý” hay “môi giới bảo hiểm”. Hai vai trò này có những điểm khác biệt cơ bản về pháp lý, quyền lợi, trách nhiệm và cách thức hoạt động. Việc hiểu rõ sẽ giúp khách hàng chủ động và minh bạch hơn khi tham gia bảo hiểm.

1. Khái niệm pháp lý theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm Việt Nam

Theo Điều 4 Luật Kinh doanh Bảo hiểm quy định như sau:

Tư vấn là hoạt động cung cấp dịch vụ tư vấn về chương trình bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, quản trị rủi ro bảo hiểm, đề phòng, hạn chế tổn thất bảo hiểm.

Hoạt động đại lý bảo hiểm là một hoặc một số hoạt động theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, tổ chức tương hỗ cung cấp bảo hiểm vi mô, bao gồm: tư vấn sản phẩm bảo hiểm; giới thiệu sản phẩm bảo hiểm; chào bán sản phẩm bảo hiểm; thu xếp việc giao kết hợp đồng bảo hiểm; thu phí bảo hiểm; thu thập hồ sơ để phục vụ việc giải quyết bồi thường, trả tiền bảo hiểm.

Hoạt động môi giới bảo hiểm là hoạt động cung cấp thông tin, tư vấn cho bên mua bảo hiểm về loại hình bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm, chương trình bảo hiểm, điều kiện, điều khoản, phí bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam; các hoạt động liên quan đến việc đàm phán, thu xếp giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm, tái bảo hiểm.

➡️ Tóm lại: Đại lý làm việc cho Công ty bảo hiểm, còn Môi giới là người đại diện khách hàng (Bên mua bảo hiểm).

2. Về phạm vi hoạt động và tính độc lập

Đại lý bảo hiểm chỉ được giới thiệu và bán các sản phẩm của một hoặc một vài công ty bảo hiểm mà họ ký hợp đồng đại lý. Họ có trách nhiệm tuân thủ theo chính sách, chiến lược bán hàng và quy định của công ty đó.

Môi giới bảo hiểm không bị ràng buộc bởi bất kỳ công ty bảo hiểm nào. Họ so sánh nhiều sản phẩm từ nhiều công ty, và tư vấn phương án tối ưu cho khách hàng dựa trên nhu cầu và ngân sách.

📌 Ví dụ: Nếu bạn cần một sản phẩm bảo hiểm sức khỏe cho cả gia đình, môi giới có thể đưa ra so sánh quyền lợi và phí từ 4–5 công ty bảo hiểm khác nhau, trong khi đại lý chỉ tư vấn sản phẩm của 1 công ty họ đại diện.

3. Trách nhiệm và lợi ích của khách hàng

Khi làm việc với đại lý bảo hiểm, bạn cần hiểu rằng họ đại diện cho doanh nghiệp bảo hiểm, do đó tư vấn có thể thiên về sản phẩm của công ty đó, không nhất thiết là tốt nhất cho bạn.

Khi làm việc với môi giới bảo hiểm, bạn được bảo vệ nhiều hơn vì họ đại diện cho bạn. Môi giới có trách nhiệm giúp bạn hiểu rõ hợp đồng, lựa chọn đúng sản phẩm, và thậm chí hỗ trợ giải quyết khiếu nại, yêu cầu bồi thường.

⚠️ Tuy nhiên, bạn vẫn cần kiểm tra kỹ giấy phép hoạt động và đạo đức nghề nghiệp của bất kỳ bên nào tư vấn bảo hiểm, tránh những môi giới hoặc đại lý “chui”.

4. Quy định pháp luật và yêu cầu hành nghề

Đại lý bảo hiểm cá nhân tại Việt Nam phải tham gia đào tạo, thi chứng chỉ đại lý của Bộ Tài Chính, và được công ty bảo hiểm ký hợp đồng ủy quyền chính thức.

Môi giới bảo hiểm là tổ chức (pháp nhân), phải được cấp phép hoạt động môi giới bảo hiểm bởi Bộ Tài chính, có đội ngũ chuyên gia tư vấn có chứng chỉ hành nghề, và báo cáo hoạt động định kỳ.

5. Khi nào nên chọn đại lý, khi nào nên chọn môi giới?

Chọn đại lý bảo hiểm nếu:
✅ Bạn đã biết rõ công ty bảo hiểm nào mình muốn tham gia
✅ Bạn cần sự hỗ trợ lâu dài từ người đại diện chính thức của công ty đó
✅ Bạn quan tâm đến chương trình chăm sóc khách hàng riêng của hãng

Chọn môi giới bảo hiểm nếu:
✅ Bạn muốn so sánh sản phẩm từ nhiều công ty
✅ Bạn không có nhiều kiến thức về bảo hiểm và cần người giúp phân tích độc lập
✅ Bạn muốn tối ưu hóa chi phí và quyền lợi trong hợp đồng

Hiểu đúng vai trò, chọn đúng người đồng hành

Bảo hiểm là một cam kết dài hạn và có giá trị tài chính lớn. Vì vậy, việc phân biệt rõ đại lý bảo hiểm và môi giới bảo hiểm không chỉ giúp bạn chủ động lựa chọn, mà còn giúp đảm bảo rằng bạn nhận được tư vấn trung thực, khách quan và đúng nhu cầu. Hãy dành thời gian tìm hiểu và lựa chọn người tư vấn trung thực, uy tín, minh bạch, có trách nhiệm để bảo vệ quyền lợi của chính mình và gia đình.