Ánh sáng và bóng tối trong một ngành “bảo vệ con người”

Bảo hiểm nhân thọ từ lâu được xem là công cụ tài chính hữu ích giúp bảo vệ gia đình, tích lũy dài hạn và hỗ trợ vượt qua rủi ro bất ngờ. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ rệt, ngành bảo hiểm nhân thọ cũng tồn tại không ít “góc khuất” khiến nhiều người cảm thấy hoài nghi hoặc thất vọng sau khi tham gia.

Không phải vì sản phẩm không tốt, mà là cách tư vấn, cách vận hành, hay chính sự thiếu hiểu biết của người mua đã tạo nên sự không minh bạch. Bài viết này sẽ làm rõ những góc khuất thường gặp, để bạn chủ động hơn, tỉnh táo hơn trước khi ký vào một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.

1. Tư vấn sai lệch – hứa nhiều hơn hợp đồng ghi

Đây là vấn đề phổ biến nhất. Nhiều tư vấn viên vì chạy doanh số hoặc thiếu kiến thức đã nói quá quyền lợi, cam kết “bảo hiểm sinh lời”, “gửi 100 triệu nhận 300 triệu”, hoặc gọi đây là “đầu tư tài chính an toàn” khiến người mua kỳ vọng sai thực tế.

📌 Ví dụ: Một khách hàng được tư vấn rằng sau 20 năm sẽ nhận lại “gấp đôi số tiền đã đóng”. Nhưng trên bảng minh họa, đây chỉ là giá trị “dự kiến”, không phải cam kết. Khi đến hạn đáo hợp đồng, khách hàng cảm thấy bị lừa vì nhận về ít hơn kỳ vọng.

✅ Giải pháp: Luôn yêu cầu xem bảng minh họa, đọc kỹ hợp đồng và xác định rõ các giá trị được “cam kết” và “dự kiến”. Không nên tin 100% vào lời nói.

2. Điều khoản loại trừ rắc rối và ít được nhắc đến

Hợp đồng bảo hiểm thường có hàng chục điều khoản loại trừ: tự tử trong 2 năm đầu, tử vong do vi phạm pháp luật, bệnh có sẵn không được bảo vệ… Nhưng rất ít tư vấn viên giải thích kỹ cho khách hàng. Kết quả là khi rủi ro xảy ra, người mua bị từ chối chi trả và cho rằng “bảo hiểm không có trách nhiệm”.

📌 Ví dụ: Một người tử vong do tai nạn khi đi xe máy nhưng không đội mũ bảo hiểm (vi phạm luật giao thông). Công ty bảo hiểm có thể từ chối chi trả nếu hợp đồng có quy định rõ.

✅ Giải pháp: Yêu cầu tư vấn viên liệt kê rõ ràng các điều kiện loại trừ, hỏi thẳng “Trường hợp nào tôi không được chi trả?” và ghi lại thông tin bằng văn bản.

3. Phí bảo hiểm tăng dần theo năm (ở một số sản phẩm)

Một số sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư hoặc liên kết chung có cấu trúc phí rủi ro tăng theo tuổi. Tức là khi bạn càng lớn tuổi, chi phí rủi ro càng cao, dẫn đến giá trị tài khoản bị trừ nhiều hơn. Nếu không nộp thêm tiền hoặc theo dõi sát, hợp đồng có thể “mất hiệu lực” sau vài năm.

📌 Ví dụ: Một người tham gia bảo hiểm liên kết đầu tư năm 35 tuổi, đóng đều 10 triệu/năm. Đến năm 55 tuổi, chi phí rủi ro tăng mạnh, tài khoản không đủ chi trả chi phí, hợp đồng tự động chấm dứt.

✅ Giải pháp: Hiểu rõ cơ chế hoạt động của sản phẩm, theo dõi định kỳ giá trị tài khoản, và không coi bảo hiểm là “mua xong rồi để đó”.

4. Gánh nặng doanh số dẫn đến cạnh tranh thiếu lành mạnh

Nhiều công ty bảo hiểm vẫn hoạt động theo hình thức đa cấp ngầm hoặc gán chỉ tiêu quá cao cho đại lý. Điều này khiến nhiều người bán bảo hiểm tìm mọi cách “ép mua”, “tư vấn sai”, “dụ dỗ người thân, bạn bè” để đạt KPI.

Kết quả là chính khách hàng – những người thân – phải gánh hậu quả của việc mua một sản phẩm không hiểu rõ.

✅ Giải pháp: Chọn những tư vấn viên trung thực, có trách nhiệm, có đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, không nên mua vì nể nang hay vì bị ép buộc.

5. Không dễ để hủy hợp đồng mà không mất tiền

Nhiều người sau khi mua 1 – 2 năm rồi phát hiện không phù hợp muốn huỷ, nhưng lúc đó đã mất phần lớn số tiền đã đóng. Một số sản phẩm có giá trị hoàn lại thấp hoặc gần như không có trong 2–3 năm đầu tiên.

📌 Ví dụ: Bạn đóng 15 triệu/năm, sau 2 năm muốn huỷ hợp đồng, có thể chỉ nhận lại vài triệu đồng hoặc… không gì cả.

✅ Giải pháp: Cần xác định rõ đây là cam kết dài hạn, không nên tham gia nếu chưa sẵn sàng tài chính và chưa hiểu hết.

Biết để tránh, hiểu để bảo vệ mình

Ngành bảo hiểm nhân thọ không xấu – đó là một công cụ tài chính đúng đắn nếu được hiểu và sử dụng đúng cách. Nhưng bên trong ngành vẫn có nhiều vấn đề chưa minh bạch, và không ít khách hàng là nạn nhân của sự thiếu hiểu biết hoặc tư vấn không đúng.

👉 Nếu bạn đang cân nhắc tham gia bảo hiểm nhân thọ, hãy nhớ:

• • Hiểu rõ sản phẩm

  • Biết quyền lợi & điều khoản loại trừ

  • Lựa chọn người tư vấn trung thực, có trách nhiệm

  • Đọc kỹ hợp đồng, không chỉ nghe lời nói

🎯 Bảo hiểm không phải là “mua cho có”, mà là một hợp đồng tài chính dài hạn cần hiểu rõ ràng. Khi bạn chủ động và tỉnh táo, bạn sẽ biến bảo hiểm nhân thọ trở thành người đồng hành đáng giá, chứ không phải là gánh nặng.