Trong đời sống hiện đại, rủi ro có thể xảy ra bất cứ lúc nào – từ những cơn bệnh bất ngờ, tai nạn không lường trước đến việc mất nguồn thu nhập chính. Trong bối cảnh đó, bảo hiểm được xem là một công cụ tài chính giúp bạn và gia đình giảm bớt gánh nặng khi biến cố xảy ra. Tuy nhiên, việc có nên tham gia bảo hiểm hay không vẫn là câu hỏi khiến nhiều người đắn đo.

Không phải ai cũng cần mua bảo hiểm ngay lập tức, và cũng không phải ai mua bảo hiểm đều thấy nó hiệu quả. Điều quan trọng là hiểu rõ bản chất, lợi ích, giới hạn của bảo hiểm và cân nhắc theo nhu cầu – khả năng tài chính của bản thân.

1. Bảo hiểm là gì và vì sao nó quan trọng?

Bảo hiểm, được định nghĩa là thoả thuận giữa bên mua và doanh nghiệp bảo hiểm, theo đó bên mua đóng phí định kỳ và bên bảo hiểm cam kết chi trả khi xảy ra rủi ro nằm trong phạm vi hợp đồng.

Hiểu đơn giản: Bạn chi một khoản nhỏ để được bảo vệ trước những rủi ro lớn có thể tiêu tốn rất nhiều tiền.

🔸 Ví dụ: Anh X, 35 tuổi, bị tai nạn xe máy và phải phẫu thuật. Tổng chi phí viện phí hết 120 triệu đồng. Nhờ tham gia bảo hiểm sức khỏe với mức phí 500.000 đồng/tháng, anh được công ty chi trả gần như toàn bộ chi phí. Nếu không có bảo hiểm, gia đình anh sẽ phải xoay sở một khoản tiền lớn trong thời gian ngắn.

2. Khi nào nên tham gia bảo hiểm?

Bạn nên cân nhắc mua bảo hiểm khi:

• • Bạn là người trụ cột tài chính trong gia đình (cha/mẹ, vợ/chồng, người con trưởng thành nuôi cha mẹ…).

  • Bạn có nguy cơ đối mặt với rủi ro sức khỏe (nghề nghiệp đặc thù, tiền sử gia đình có bệnh…).

  • Bạn không có quỹ dự phòng lớn đủ để chi trả cho tình huống khẩn cấp.

  • Bạn đang lập kế hoạch tài chính dài hạn, muốn tiết kiệm hoặc tích lũy có kỷ luật.

🔸 Ví dụ: Chị X, 29 tuổi, là nhân viên văn phòng, chưa lập gia đình. Chị có quỹ tiết kiệm 90 triệu và dự định sinh con trong 3 năm tới. Chị lựa chọn mua bảo hiểm thai sản và sức khỏe toàn diện với mức phí 6 triệu/năm, vừa để bảo vệ bản thân, vừa để chuẩn bị cho tương lai.

3. Khi nào có thể tạm hoãn hoặc không cần mua bảo hiểm?

Ngược lại, bạn có thể chưa cần tham gia bảo hiểm nếu:

• • Bạn đã có bảo hiểm y tế nhà nước và quỹ dự phòng tài chính đầy đủ.

  • Bạn không có người phụ thuộc về tài chính, không cần bảo vệ ai nếu có rủi ro xảy ra.

  • Bạn đang gặp khó khăn tài chính, chưa thể cam kết đóng phí định kỳ dài hạn.

  • Bạn chưa hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và loại hình bảo hiểm mình muốn tham gia.

🔸 Ví dụ: Bạn X, 24 tuổi, độc thân, thu nhập 6 triệu đồng/tháng, đang phải trả nợ học phí. Trong trường hợp này, việc tham gia một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ dài hạn có thể là gánh nặng. Thay vào đó, bạn ấy nên tạm hoãn, tập trung ổn định tài chính trước.

4. Những yếu tố cần xem xét kỹ trước khi quyết định

Trước khi quyết định có nên tham gia bảo hiểm hay không, bạn nên cân nhắc các yếu tố sau:

✅ Khả năng tài chính: Không nên tham gia bảo hiểm vượt quá khả năng của mình. Tỷ lệ phí đóng hợp lý là khoảng 5–10% thu nhập/tháng.

✅ Mục tiêu bảo vệ hay tiết kiệm: Bạn cần bảo vệ rủi ro (tai nạn, bệnh tật)? Hay tiết kiệm cho con học, về hưu? Tùy mục tiêu mà bạn chọn loại bảo hiểm phù hợp.

✅ Uy tín và minh bạch của công ty bảo hiểm: Hãy tìm hiểu kỹ công ty bảo hiểm, bảng minh họa quyền lợi, điều kiện loại trừ và thời gian chờ.

✅ Hiểu rõ ràng quyền lợi – loại trừ – trách nhiệm: Đọc kỹ hợp đồng, đừng mua chỉ vì cảm tính hay vì tư vấn viên nói hay.

🔸 Ví dụ: Anh X mua bảo hiểm ung thư, nhưng sau khi phát hiện bệnh 2 tháng sau hợp đồng, anh không được chi trả vì rơi vào thời gian chờ 90 ngày. Nếu anh đọc kỹ và được tư vấn rõ ràng, có lẽ anh đã không hiểu lầm.

5. Lựa chọn thay thế nếu chưa sẵn sàng tham gia bảo hiểm

Nếu bạn chưa sẵn sàng hoặc chưa đủ điều kiện tham gia bảo hiểm, bạn vẫn có thể:

• • Tạo quỹ dự phòng rủi ro cá nhân (tối thiểu 3–6 tháng chi tiêu).

  • Dùng bảo hiểm y tế nhà nước kết hợp với gói bảo hiểm ngắn hạn theo năm (ví dụ: bảo hiểm tai nạn cá nhân).

  • Nâng cao kiến thức tài chính cá nhân, để sau này lựa chọn đúng loại bảo hiểm và nhà cung cấp uy tín.

Bảo hiểm – không bắt buộc, nhưng rất nên cân nhắc kỹ lưỡng

Không có quy định nào bắt buộc bạn phải mua bảo hiểm nhân thọ hay bảo hiểm sức khỏe tư nhân. Nhưng thực tế đã chứng minh: những ai có bảo hiểm thường vượt qua khó khăn tài chính dễ dàng hơn khi biến cố xảy ra.

Tuy nhiên, bảo hiểm chỉ thực sự có ý nghĩa khi bạn:

• • Hiểu đúng sản phẩm mình mua,

  • Có khả năng duy trì hợp đồng lâu dài,

  • Và thấy nó phù hợp với nhu cầu bảo vệ của bản thân và gia đình.

👉 Nếu chưa sẵn sàng, bạn hoàn toàn có thể tạm hoãn. Nhưng đừng bỏ qua bước quan trọng là tìm hiểu kiến thức bảo hiểm để chuẩn bị cho tương lai.