Quá trình thẩm định sức khỏe (underwriting) thường là chướng ngại khiến nhiều người e ngại khi mua bảo hiểm nhân thọ hoặc sức khỏe. Thực tế, thẩm định không phải để “bắt bẻ” bạn mà là bước cần thiết để công ty bảo hiểm đánh giá rủi ro và đưa ra điều khoản hợp lý. Nếu biết chuẩn bị và ứng xử khôn ngoan, bạn có thể tăng khả năng được chấp nhận với mức phí tốt hoặc ít nhất giảm thiểu khả năng bị loại trừ quyền lợi. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết, đưa ra các bí quyết cụ thể và ví dụ minh họa dễ hiểu.

1. Hiểu mục đích của thẩm định sức khỏe

Thẩm định giúp công ty bảo hiểm:

📌 Xác định rủi ro thực tế của người tham gia (bệnh nền, lối sống, nghề nghiệp…).

📌 Quyết định có nhận hợp đồng, áp mức phí, hoặc áp điều khoản loại trừ.

Hiểu rõ mục đích sẽ giúp bạn chuẩn bị đúng trọng tâm — không giấu bệnh, mà là trình bày rõ ràng, minh bạch.

2. Chuẩn bị trước khi nộp hồ sơ và checklist cần làm

Thực hiện sớm, ít nhất 1 đến 4 tuần trước khi nộp hồ sơ nếu có thể.

✅ Thu thập hồ sơ y tế quan trọng: giấy ra viện, kết quả xét nghiệm gần nhất, đơn thuốc đang dùng.

✅ Khám tổng quát nếu đã lâu không khám (tối thiểu huyết áp, xét nghiệm đường/mỡ máu, chức năng thận/gan).

✅ Nếu đang điều trị bệnh mạn tính, yêu cầu bác sĩ viết tóm tắt tình trạng (ngày chẩn đoán, phương pháp điều trị, mức độ kiểm soát).

✅ Duy trì lối sống lành mạnh: ngủ đủ, giảm rượu, ăn uống cân bằng, tập thể dục.

✅ Nếu vừa mổ hoặc mới ốm nặng, cân nhắc hoãn nộp hồ sơ 3–12 tháng để ổn định (tùy mức độ bệnh).

✅ Trao đổi với tư vấn viên về loại sản phẩm phù hợp (có gói “no-medical” / simplified issue nếu cần).

3. Ngày đi khám thẩm định — những điều nên và không nên làm

Trước khi đi thẩm định hãy nên:

✅ Nghỉ ngơi đầy đủ trước ngày khám.

✅ Uống đủ nước, ăn nhẹ tùy theo hướng dẫn (một số xét nghiệm yêu cầu nhịn ăn).

✅ Mang theo hồ sơ y tế, danh sách thuốc, tên bác sĩ điều trị.

Không nên (ít nhất 24 giờ trước):

❌ Uống rượu, caffein nhiều (cà phê mạnh), hút thuốc lá.

❌ Tập luyện cường độ cao ngay trước khi đo (gây tăng nhịp tim, huyết áp tạm thời).

4. Các kiểm tra và xét nghiệm thường gặp (tùy sản phẩm và số tiền bảo hiểm)

✅ Khai y tế (questionnaire): tiền sử bệnh, thói quen, nghề nghiệp, sở thích mạo hiểm.

✅ Khám lâm sàng: đo huyết áp, cân nặng, chiều cao, tim phổi.

✅ Xét nghiệm máu: đường huyết, mỡ máu (cholesterol), chức năng thận, gan; đôi khi HIV, HBsAg tùy yêu cầu.

✅ Xét nghiệm nước tiểu.

✅ ECG (điện tâm đồ) hoặc X-quang ngực nếu cần thiết (thường cho người lớn tuổi hoặc số tiền bảo hiểm lớn).

📌 Lưu ý: danh sách thay đổi theo công ty, tuổi, số tiền bảo hiểm và tiền sử bệnh.

5. Những yếu tố người thẩm định quan tâm nhất

📌 Tiền sử bệnh lý: tim mạch, tiểu đường, ung thư, bệnh thận, bệnh phổi mãn tính.

📌 Chỉ số cơ thể: BMI (thừa cân/béo phì liên quan rủi ro).

📌 Huyết áp, mỡ máu, đường máu: giá trị bất thường dễ dẫn tới tăng phí/đánh giá rủi ro.

📌 Thói quen: hút thuốc, rượu bia nặng, dùng chất kích thích.

📌 Nghề nghiệp & sở thích mạo hiểm: lái xe đường dài, thợ xây, thợ mỏ, phi công nghiệp dư, lặn sâu…

📌 Tiền sử dùng thuốc/điều trị: thuốc điều trị liên tục cho bệnh mãn tính.

6. Cách khai báo và trình bày thông tin cho “chuẩn”

✅ Nguyên tắc vàng: trung thực, ngắn gọn, có dẫn chứng (hồ sơ y tế).

Khi có tiền sử bệnh, trình bày theo cấu trúc: chẩn đoán,  thời điểm, phương pháp điều trị, tình trạng hiện tại, tên bác sĩ & lần kiểm tra gần nhất.

📌 Ví dụ mẫu: “Tôi được chẩn đoán tăng huyết áp vào tháng 5/2020, hiện đang điều trị bằng thuốc A 1 viên/ngày, huyết áp ổn định với kết quả đo trung bình 125/80 trong 6 tháng gần đây (kết quả khám ngày 10/06/2025 kèm theo). Bác sĩ điều trị: TS.BS Nguyễn Văn B.”

Nếu đang dùng thuốc, ghi rõ tên thuốc, liều và mục đích.

Không suy diễn hoặc cung cấp thông tin mơ hồ (ví dụ: “thỉnh thoảng đau ngực” — tốt hơn là mô tả đầy đủ: thời điểm, tần suất, đã đi khám không, kết quả).

7. Nếu bị đánh giá loại trừ hay từ chối thì bạn có lựa chọn gì?

✅ Yêu cầu giải thích bằng văn bản từ công ty bảo hiểm về lý do cụ thể.

✅ Cung cấp thêm hồ sơ y tế hoặc kết quả kiểm tra mới để chứng minh tình trạng ổn định.

✅ Xem xét công ty/ sản phẩm khác: mỗi công ty có chính sách thẩm định khác nhau. Một số công ty chấp nhận những trường hợp mà công ty kia từ chối.

✅ Sản phẩm khác: hợp đồng nhóm (group), bảo hiểm “no-medical” (không cần xét nghiệm nhưng phí cao hơn), hoặc giảm số tiền yêu cầu để tránh thẩm định cao.

✅ Cải thiện sức khỏe rồi nộp lại: sau một thời gian điều trị ổn định (thường 3–12 tháng tùy bệnh), có thể nộp lại hồ sơ để được đánh giá lại.

8. Những sai lầm thường gặp và cần tránh ngay

❌ Giấu bệnh hoặc khai thiếu trung thực dẫn đến rủi ro bị hủy hợp đồng, mất quyền lợi.

❌ Không mang hồ sơ y tế khi đi khám, nó khiến làm chậm hoặc khiến kết quả thiếu thuyết phục.

❌ Nộp hồ sơ ngay sau phẫu thuật/điều trị giai đoạn cấp tính (khả năng bị từ chối cao).

❌ Tin đồn về “mẹo qua mặt” thẩm định, ví dụ, những mẹo tạm thời như nhịn ăn sai, uống thuốc hạ huyết tạm thời,… có thể bị phát hiện khi xét nghiệm và gây hậu quả nghiêm trọng.

Trung thực khai báo là cách thẩm định tốt nhất

Thẩm định sức khỏe là bước bắt buộc nhưng hoàn toàn có thể “vượt qua” với sự chuẩn bị thông minh, trung thực và có chiến lược. Bí quyết nằm ở việc chuẩn bị hồ sơ y tế đầy đủ, cải thiện những chỉ số sức khỏe có thể cải thiện được, trình bày rõ ràng, có dẫn chứng và làm việc chặt chẽ với tư vấn viên để chọn sản phẩm phù hợp. Nếu bạn gặp tình huống phức tạp như có bệnh mãn tính, tiền sử nghiêm trọng thì đừng nản: có nhiều lựa chọn thay thế như sản phẩm no-medical, hợp đồng nhóm, nộp lại sau khi ổn định.