Câu hỏi “Bảo hiểm có phải đa cấp không?” là một thắc mắc rất phổ biến, nhất là khi nhiều người có cảm giác bị “mời chào” tham gia bảo hiểm một cách dai dẳng, khéo léo – tương tự như những mô hình bán hàng đa cấp từng gây tranh cãi. Tuy nhiên, câu trả lời chính xác là: KHÔNG, bảo hiểm không phải là đa cấp. Nhưng vì sao nhiều người lại có cảm giác như vậy? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết để mọi người có cái nhìn rõ ràng và đúng đắn hơn.

1. Định nghĩa rõ: Bảo hiểm là gì? Đa cấp là gì?

Bảo hiểm nhân thọ là một hợp đồng tài chính hợp pháp giữa người mua bảo hiểm và công ty bảo hiểm. Người mua bảo hiểm đóng phí định kỳ để đổi lấy quyền được chi trả quyền lợi cho người được bảo hiểm khi gặp rủi ro (tử vong, thương tật, bệnh tật…), hoặc nhận lại giá trị hoàn lại vào một thời điểm tương lai. Đây là một sản phẩm tài chính có điều kiện, điều khoản rõ ràng, được pháp luật bảo vệ và quản lý nghiêm ngặt.

Bán hàng đa cấp (Multi-Level Marketing – MLM) là mô hình kinh doanh dựa vào hệ thống người tham gia để bán hàng và phát triển mạng lưới, trong đó người tham gia sẽ được thưởng hoa hồng không chỉ từ doanh số của mình, mà còn từ doanh số của người mà họ tuyển dụng vào hệ thống. Mô hình này hợp pháp nếu kinh doanh dựa vào bán sản phẩm thực tế, nhưng dễ biến tướng thành mô hình lừa đảo nếu chủ yếu thu lợi từ việc tuyển người.

✅ Sự khác biệt cốt lõi:

• • Bảo hiểm là sản phẩm tài chính có tính hợp đồng.

  • Đa cấp là mô hình phân phối và chi trả hoa hồng.

2. Vì sao nhiều người nhầm lẫn bảo hiểm là đa cấp?

♦️ Cách mời chào “giống đa cấp”

Nhiều tư vấn viên bảo hiểm hiện nay sử dụng chiêu thức tiếp cận khéo léo, ví dụ:

• • Mời cà phê để “trao đổi công việc”

  • Đề nghị “cơ hội kinh doanh thu nhập không giới hạn”

  • Hứa hẹn hoa hồng, tuyển dụng người vào đội nhóm

Điều này khiến nhiều người tưởng nhầm là mô hình kiếm tiền bằng cách tuyển người, giống đa cấp.

♦️ Quá chú trọng tuyển dụng tư vấn viên

Một số công ty bảo hiểm tập trung mạnh vào tuyển dụng tư vấn viên mới, thưởng nhiều cho việc xây dựng đội nhóm, nên dễ tạo cảm giác giống hệ thống đa cấp.

📌 Ví dụ: Bạn A vừa ký hợp đồng bảo hiểm, thì người tư vấn viên liền rủ bạn đi học lớp đào tạo để trở thành tư vấn viên luôn. Điều này dễ khiến người ngoài nhìn vào nghĩ: “À, đóng tiền rồi kéo người khác vào, giống đa cấp.”

3. Bảo hiểm nhân thọ được quản lý như thế nào?

Tại Việt Nam, hoạt động bảo hiểm được quy định rõ trong Luật Kinh doanh bảo hiểm và chịu sự giám sát của Bộ Tài chính. Các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ phải được cấp phép hoạt động, có báo cáo tài chính minh bạch, và tuân thủ các yêu cầu về:

• • Dự phòng nghiệp vụ

  • Tỷ lệ khả năng thanh toán

  • Quy trình chi trả quyền lợi bảo hiểm

Ngoài ra, các tư vấn viên bảo hiểm phải có chứng chỉ hành nghề, không phải ai cũng được tùy tiện bán bảo hiểm.

✅ Tất cả những điều này khác hẳn với mô hình đa cấp trá hình, thường không có cơ chế giám sát chặt chẽ hoặc minh bạch sản phẩm.

4. Nhưng bảo hiểm có thể bị “bán kiểu đa cấp”?

Đúng. Vấn đề không nằm ở sản phẩm bảo hiểm, mà nằm ở cách tư vấn, bán hàng của một số cá nhân thiếu đạo đức nghề nghiệp.

Các hình thức biến tướng có thể bao gồm:

• • Ép buộc người thân mua để đạt chỉ tiêu

  • Lôi kéo người tham gia bảo hiểm chỉ để trở thành tư vấn viên

  • Cường điệu hóa lợi ích, che giấu điều khoản loại trừ

  • Tập trung tuyển người thay vì tư vấn đúng nhu cầu

🛑 Đây là những vấn đề đạo đức nghề nghiệp, không phải do sản phẩm bảo hiểm, mà do con người bán bảo hiểm.

5. Làm sao để phân biệt bảo hiểm “chuẩn” với chiêu trò đa cấp?

Hiểu rõ để không hiểu lầm

Bảo hiểm nhân thọ KHÔNG phải là đa cấp. Tuy nhiên, cách bán hàng thiếu đạo đức của một bộ phận nhỏ tư vấn viên có thể khiến bạn nhầm tưởng như vậy.

Hãy hiểu rõ sản phẩm mình mua, yêu cầu được tư vấn minh bạch, và đừng ngại nói “KHÔNG” nếu bạn cảm thấy bị dụ dỗ. Việc trang bị kiến thức sẽ giúp bạn tận dụng tốt bảo hiểm như một công cụ bảo vệ tài chính – thay vì trở thành nạn nhân của chiêu trò.